งานประชุมวิชาการนานาชาติ เรื่องวิศวกรรมฟื้นฟูสมรรถภาพและเทคโนโลยีสิ่งอำนวยความสะดวก ครั้งที่ ๑๑ (i-CREATe 2017) เมื่อวันที่ 22-24 สิงหาคม ณ เมืองโกเบ ประเทศญี่ปุ่น ที่ผ่านมา มีการนำเสนอผลงานวิชาการและนิทรรศการระดับนานาชาติในภูมิภาคเอเชียและแปซิฟิก รวมทั้งเป็นเวทีการแลกเปลี่ยนประสบการณ์ด้านการฟื้นฟูสมรรถภาพคนพิการระหว่างผู้เชี่ยวชาญที่เกี่ยวข้องกับผู้ทรงคุณวุฒิในระดับสากล ซึ่งเกิดขึ้นจากกลุ่มความร่วมมือด้านวิศวกรรมฟื้นฟูสมรรถภาพและเทคโนโลยีสิ่งอำนวยความสะดวกแห่งเอเชีย ภายใต้ชื่อว่า CREATe Asia
กิจกรรมที่น่าสนใจภายในงาน i-CREATe 2017 คือ การประกวดสิ่งประดิษฐ์สำหรับคนพิการและผู้สูงอายุของนักศึกษาระดับนานาชาติ (Global Student Innovation Challenge for Assistive Technology: gSIC-AT) จากนิสิตนักศึกษาที่พัฒนาเทคโนโลยีสำหรับคนพิการและผู้สูงอายุ โดยในปีนี้ มีโครงงานสิ่งประดิษฐ์ระดับนักศึกษาจาก ๘ ประเทศ ได้แก่ ประเทศไทย เขตบริหารพิเศษฮ่องกงแห่งสาธารณรัฐประชาชนจีน มาเลเซีย อินโดนีเซีย สาธารณรัฐประชาชนจีน สาธารณรัฐสิงคโปร์ สหพันธรัฐเยอรมัน และญี่ปุ่น โดยการประกวดแบ่งออกเป็น ๒ ประเภท ได้แก่ ประเภทผลงานด้านการออกแบบนวัตกรรมสำหรับคนพิการและผู้สูงอายุ (Design Category) และประเภทผลงานด้านสิ่งประดิษฐ์สำหรับคนพิการและผู้สูงอายุ (Technology Category) ซึ่งมีทั้งหมดรวม ๓๒ ผลงาน ผ่านการคัดเลือกและเข้าร่วมการประกวดในรอบชิงชนะเลิศ
Space Walker ช่วยในการฝึกเดิน ลดการหกล้ม
ทั้งนี้ ผลงาน “Space Walker” อุปกรณ์ช่วยเดินแบบพยุงน้ำหนักบางส่วนสำหรับผู้ที่มีปัญหาการเคลื่อนไหวด้านการเดิน ซึ่งจะช่วยในการฝึกเดิน ลดการหกล้ม และเพิ่มโอกาสให้ผู้ป่วยสามารถกลับมาเดินเป็นปกติได้อีกครั้ง สามารถคว้ารางวัลชนะเลิศอันดับที่ 1 เหรียญทอง ประเภทผลงานด้านสิ่งประดิษฐ์สำหรับคนพิการและผู้สูงอายุ (Technology Category) จากทีมนักศึกษาภาควิชาวิศวกรรมเครื่องกล มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ โดยมี วรัตถ์ สิทธิ์เหล่าถาวร, นายรมย์ พานิชกุล, เมธาสิทธิ์ เกียรติชัยภา และ ธันยพร วงศ์วัชรานนท์ ช่วยกันสร้างสิ่งประดิษฐ์ชิ้นนี้ขึ้นมา
ผลงานดังกล่าว มีแนวคิดที่จะช่วยเหลือผู้ป่วยที่มีปัญหาการเคลื่อนไหวด้านการเดิน เช่น กลุ่มผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง กลุ่มผู้ป่วยโรคกล้ามเนื้ออ่อนแรง และกลุ่มผู้สูงอายุ โดยได้เริ่มต้นการวิจัยและพัฒนาอุปกรณ์ช่วยฝึกเดินแบบพยุงน้ำหนักบางส่วน เข้ามาช่วยผู้ป่วยที่พอจะช่วยเหลือตัวเองได้ หรือก้าวขาได้ด้วยตัวเอง ซึ่งจะต้องฝึกเดินบ่อยๆ โดยใช้โครงช่วยฝึกเดินเพื่อให้กล้ามเนื้อแข็งแรง แต่หลายครั้งเกิดการหกล้มจากกล้ามเนื้อยังไม่แข็งแรงเต็มที่ ทั้งอุปกรณ์ช่วยเดินไม่มีระบบพยุงน้ำหนัก เพิ่มความเสี่ยงต่อการหกล้ม 2-3 เท่า
Space Walker จึงถูกออกแบบมาเพื่อช่วยฝึกเดินและแก้ปัญหาการล้ม โดยตัวอุปกรณ์ประกอบไปด้วย ระบบพยุงน้ำหนักบางส่วน แบบไดนามิกส์ โดยใช้แก๊สสปิงทำหน้าที่พยุงน้ำหนัก เพื่อช่วยพยุงน้ำหนักบางส่วนของผู้ป่วย โดยปรับระดับแรงพยุงน้ำหนักได้ด้วยการปรับมุมเอียงที่ใช้ติดตั้งแก๊สสปิง และชุดสวมใส่ใช้สำหรับพยุงตัว เพื่อให้เกิดความสบาย และถูกต้องตามหลักการฝึกเดิน
จากการทดสอบเปรียบเทียบกับ Walker ช่วยเดินทั่วไปพบว่า ผู้ป่วยไม่กล้าเดินออกนอกบ้านด้วย Walker เพราะกลัวล้ม แต่เมื่อได้ลองใช้ Space Walker ก็สามารถเดินได้โดยไม่กังวลการล้ม ทำให้กล้าฝึกเดินมากขึ้นเป็นการเพิ่มโอกาสให้กลับมาหายเป็นปกติได้มากที่สุด และยังสามารถใช้ Space Walker ช่วยในการออกกำลังกาย แทนที่จะนั่งหรือนอนทั้งวันจนกลายเป็นผู้ป่วยติดเตียง
Sit and slip on ผู้สูงอายุแต่งกายท่อนล่างได้ด้วยตนเอง
ในส่วนประเภทผลงานด้านการออกแบบนวัตกรรมสำหรับคนพิการและผู้สูงอายุ ผลงาน “Sit and slip on” ของ พิมพ์สิริ นิลโกสิตย์ และ ณัฎฐา เกียรติสกุลเดชา จากภาควิชาการออกแบบอุตสาหกรรม คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ได้รับรางวัลเหรียญเงิน โดยเป็นอุปกรณ์ช่วยเหลือให้ผู้สูงอายุที่มีปัญหาเรื่องหลัง หรือได้รับบาดเจ็บที่หลัง สามารถแต่งกายท่อนล่างได้ด้วยตนเอง
โดยแนวคิดมาจากการที่ผู้สูงอายุมีปัญหาด้านสุขภาพเคลื่อนไหวลำบาก มีอาการปวดหลัง ทำให้ต้องพึ่งพาผู้ดูแลในการทำกิจวัตรประจำวัน อย่างเช่น การแต่งกาย รวมถึงผู้ที่มีอาการบาดเจ็บที่หลังจากการผ่าตัด Sit and slip on จะช่วยแก้ปัญหาสามารถแต่งกายได้ด้วยตนเอง และออกแบบให้กลมกลืมกับชีวิตประจำวันของผู้ใช้ โดยติดตั้งได้ง่ายกับขาเก้าอี้ ใช้การเลื่อนขึ้น – ลง แต่งกายได้โดยไม่ต้องก้มหลัง และเป็นวิธีการแต่งกายที่ปลอดภัยสำหรับผู้สูงอายุ
ทั้งนี้ วิธีการใช้งานจะหนีบขอบเสื้อผ้าท่อนล่างทั้งสองข้างกับอุปกรณ์ หลังจากนั้นผู้ใช้จะจับที่ด้ามเพื่อเลื่อนให้กางเกงมาถึงปลายเท้า และสอดเท้าเข้าไปในเสื้อผ้าท่อนล่างและดึงด้ามอุปกรณ์ขึ้นมาจนสุดความสูงประมาณเข่า ผู้ใช้จะต้องปลดเสื้อผ้าท่อนล่างออกจากอุปกรณ์และแต่งกายได้ตามปกติ
ทั้ง 2 ผลงาน “Space Walker” และ “Sit and slip on” 2 นับว่าเป็นอุปกรณ์ที่จะเข้ามาช่วยเหลือผู้สูงอายุด้านสุขภาพได้เป็นอย่างดี อีกไม่ช้าจะพัฒนาให้สามารถนำไปใช้ได้จริง นับว่าเป็นสิ่งประดิษฐ์ที่มารองรับสังคมสูงวัยของประเทศไทยในอนาคตได้เป็นอย่างดี
ชมวีดิโอ งานประชุมวิชาการนานาชาติ เรื่องวิศวกรรมฟื้นฟูสมรรถภาพและเทคโนโลยีสิ่งอำนวยความสะดวก ครั้งที่ ๑๑ https://www.youtube.com/watch?v=MuSk2zdU_Dk
